مقاله قضیه حقیقیه و خارجیه در منطق حذف اینهمانی و مرتبه دوم چهارمین مقاله درباره قضایای حقیقیه و خارجیه است که قبلا درباره آن صحبت کرده بودم. این مقاله در شماره ۲۸ نشریه معرفت فلسفی (تابستان ۱۳۸۹) منتشر شده است.

چكيده

در ادبيات منطقي معاصر، تحليل قضاياي حقيقيه و خارجيه به كمك منطق جديد در دو مقاله انجام گرفته كه يكي منطق موجهات جديد را براي صورت‌بندي قضاياي حقيقيه و ديگري محمول تعريف ناشدة وجود را براي فرمول‌بندي قضاياي خارجيه به كار گرفته است. مقاله دوم، تعريف‌هايي از وجود در منطق اين‌هماني و منطق مرتبه دوم ارائه كرده اما نتوانسته است از اين تعريف‌ها در تحليل قضاياي خارجيه كمك بگيرد.

در اين مقاله، با نشان دادن ضعف‌هاي بنيادين منطق اين‌هماني و منطق مرتبه دوم در تحليل قضاياي خارجيه و با نشان دادن تعارض اصل اين‌هماني با قاعده فرعيه، منطقي ضعيف‌تر از منطق اين‌هماني به نام «منطق حذف اين‌هماني» را طراحي كرده‌ايم كه به خوبي توان بيان قضاياي خارجيه را دارد. همچنين، منطق ضعيف‌تري نسبت به منطق مرتبه دوم استاندارد را، كه به نام «منطق مرتبه دوم هنكين» شناخته مي‌شود، به خدمت گرفته و نشان داده‌ايم كه اين منطق، برخلاف منطق مرتبه دوم استاندارد، مي‌تواند قضاياي خارجيه را به خوبي صورت‌بندي كند. در ضمن، نشان داده‌ايم كه منطق هنكين با مفاهيم ماهوي و معقولات اولي و منطق استاندارد با مفاهيم انتزاعي و معقولات ثانيه تناسب دارد.

 

واژگان كليدي: قضيه حقيقيه، قضيه خارجيه، منطق حذف اين‌هماني، منطق مرتبه دوم استاندارد، منطق مرتبه دوم هنكين، معقولات اولي، معقولات ثانيه