برنامه سمینارهای گروه فلسفه دانشگاه تربیت مدرس تهران - ترم دوم 90-91

لينك خبر

سمینارها در روزهای سه شنبه ساعت یک بعدازظهر در اتاق ۲۱۱ دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس تهران برگزار می گردد.

سخنران	موضوع	تاريخ
اصغر پوربهرامي دانشگاه تربيت مدرس	معياري بري تمايز مواد ثلاث منطقي و وجوب و امكان فلسفي	2/12/90
محمدصالح زارع پور دانشگاه تربيت مدرس	رياضيات و تعيين ناقص	9/12/90
سياوش اسدي دانشگاه تربيت مدرس	تمايز " وجود " و " موجود " در چارچوب نظريه دلالت غير مستقيم	16/12/90
سيد نصراله موسويان موسسه پژوهشي حكمت و فلسفه ايران	سهروردي و عقل گرايي جديد	29/1/91
علي رضا دارابي دانشگاه تربيت مدرس	سور شرطي لزومي	5/2/91
هومن محمد قربانيان دانشگاه تربيت مدرس	نظريه گرايشي بودن معنا	12/2/91
حسين بيات دانشگاه آزاد اسلامي، واحد علوم و حقيقات تهران	ساختار منطقي حامل صدق	19/2/91
لطف اله نبوي دانشگاه تربيت مدرس	پوپر و فرمولي براي تبيين پژوهش	26/2/91
داود حسيني دانشگاه تربيت مدرس	جايي براي منطق فازي ؟	2/3/91

مقاله «در دفاع از عكس مستوي» از دكتر حسين واله

مقاله در دفاع از عكس مستوي مقاله‌اي است از دكتر حسين واله استاديار گروه فلسفه دانشگاه شهيد بهشتي كه در نشريه پژوهش‌هاي فلسفي - كلامي شماره ۴۶ پاييز و زمستان ۱۳۸۹ منتشر شده است. اين مقاله تازه‌ترين نوشته در ميان مقاله‌هاي متعددي است كه در واكنش به حمله دكتر ضياء موحد به عكس مستوي نگاشته شده است. (گفتني است كه دكتر موحد در سال ۱۳۶۶ مقاله‌اي بر ضد منطق قديم، به ويژه، عكس مستوي موجبه كليه، نوشته و منطق‌دانان قديم را به خلط ماده و صورت متهم كرده است. از آن زمان تا كنون مقاله‌هاي بسياري در پاسخ به موحد نوشته شده است. دكتر واله در اين مقاله به هيچ يك از پاسخ‌هاي پيشينيان اشاره‌اي نكرده است).

چکيده:
با ظهور منطق صوري جديد و پيشرفت در متمايز كردن صورت از ماد ه، مواردي از خلط صورت با ماد ه در منطق قديم آشكار شده است. عده اي معتقدند اين خلط در قاعده عكس مستوي كه از قواعد صوري بسيار مهم است و در اثبات بسياري از ديگر قواعد صوري هم به كار مي رود، وجود دارد؛ چون در مواردي از اعمال قاعده عكس مستوي، استنتاج وجودي از شرطي صورت مي گيرد و اصل صادق، امـا عكس كاذب است. علت اينكه پيشينيان آن را معتبر مي پنداشته اند، خلط ماد ه و صورت بوده است.
در اين مقاله به اشكالي مي پردازيم كه منطقدانان متاخر بر قاعده عكس مستوي گرفته اند. مباني نظري اين اشكال را توضيح مي دهيم و آنگاه به تفاوت هاي منطق قديم و جديد در پيش فرض ها، اصول موضوعه و قواعد استنتاج مي پردازيم كه غفلت از آنها سبب بروز اين اشكال شده است. سپس براي مثال هاي نقضي كه در رد قاعده عكس مستوي آورده اند پاسخ هايي پيشنهاد مي كنيم. در پايان به بحث وجودي بودن قضيه جزئيه مي پردازيم و سر آن را در منطق جديد و قديم مي كاويم.

کليدواژگان:منطق صوري، عكس مستوي، ماده، صورت

مقاله «منطق ربط و سلب لزوم در شرطی سالبه لزومیه»

مقاله منطق ربط و سلب لزوم در شرطی سالبه لزومیه  در نشريه انديشه ديني شماره ۴۰ پاييز ۱۳۹۰ صص ۱-۲۸ منتشر شد.

چکيده:

نگارنده در مقاله ي ديگري در تحليل شرطي هاي سالبه ي كليه، با فرمول بندي عبارات ابن سينا نشان داده است كه به تحليل ابن سينا ايراد صوري مهمي وارد است و تلاش هاي ابن سينا در پاسخ به آن، پذيرفتني نيستند. او به كمك تحليل ابن سينا از موجبه ي كليه، پاسخ ديگري به ايراد مورد نظر يافته، اما نشان داده است كه اين پاسخ نيز توان دفع ايراد را ندارد. در پايان، وي حل نهايي مساله را، به عنوان مساله اي باز، فراروي پژوهندگان قرار داده است. اكنون در اين مقاله، نشان مي دهيم كه ايراد تحليل هاي آن مقاله در تابع ارزشي گرفتن شرطي است و با تبديل آن به شرطي ربطي، ايراد مرتفع مي گردد. البته كاربرد شرطي هاي ربطي هرچند در سالبه ي كليه ي لزومي با كاميابي همراه است، در تحليل موجبه ي جزييه لزوميه با دشواري هايي روبه رو است. نشان مي دهيم كه با استفاده از تفكيك «لزومي حقيقي» و «لزومي لفظي» (كه يكي از مهم ترين نوآوري هاي ابن سينا است) و با وارد ساختن «امكان مقدم» در تحليل موجبه ي كليه ي لزوميه، اين دشواري ها را مي توان پشت سر گذاشت.

کليدواژگان:
سالبه ي كليه ي لزوميه 2، موجبه ي كليه ي لزوميه 3، منطق كلاسيك، منطق ربط ، ابن سينا

کتاب منطق اشراق منتشر شد.

مؤسسه بوستان کتاب منتشر کرد؛

خبرگزاری رسا ـ کتاب منطق اشراق؛‌ پژوهشی در منطق حکمت اشراق سهروردی تألیف حسین فلسفی از سوی مؤسسه بوستان کتاب منتشر شد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، کتاب «منطق اشراق؛‌ پژوهشی در منطق حکمت اشراق سهروردی» ترجمه و شرح گفتار اول تا سوم از بخش اول کتاب حکمت اشراق سهروردی است که به همراه ویرایش و اعراب گذاری متن عربی به چاپ رسیده است.

کتاب «حکمت اشراق» سهروردی، افزون بر پیش‌گفتار، دو بخش دارد: بخش نخست آن، چهار گفتار است: گفتار نخست درباره دانش ‌ها و شناساندن است که شامل هفت دستور و یک بهره و روش اشراقی است. گفتار دوم درباره حجت ‌ها و پایه ‌های آن‌ هاست و هفت دستور و یک دانش اشراقی و یک ژرف ‌نگری اشراقی و دو روش و پنج بهره را در بر دارد. گفتار سوم درباره مغالطه ‌ها و برخی داوری‌ هاست با دو بهره و چهار دستور. این سه گفتار درباره دانش منطق است. سهروردی در این سه گفتار، افزون بر سنجش منطق ارسطویی، اندیشه های منطقی خود را پیشنهاد داده است.
کتاب «منطق اشراق؛‌ پژوهشی در منطق حکمت اشراق سهروردی»، ویرایش، اعراب‌گذاری، ترجمه و شرح این بخش از کتاب حکمت اشراق است.

در بخشی از گفتار دوم این کتاب آمده است:
«الضّابط الرّابِعُ: فِی التَّناقُض (contradiction) وَ حَدِّهِ (definition)
هو أن التناقض إختلاف قضیتین بالایجاب و السلب لا غیر. ثم یلزم منه أن لا یجتمعا صدقا و لا کذبا. فینبغی أن یکون الموضوع و المحمول و الشرط و النسب و الجهات فیهما غیر مختلفة. و فی القضایا المحیطة لا یحتاج إلی زیادة شرط، بل نسلب ما أوجبناه بعینه، کقولنا فی القضیة البتاتة (کل فلان، بالضرورة هو ممکن أن یکون بهمانا). فنقیضه (لیس بالضرورة کل فلان، هو ممکن أن یکون بالضرورة بهمانا).

دستور چهارم: تناقض و تعریف آن
تناقض، گوناگونی دو گزاره در سلب و ایجاب است و بس، پی آمد تناقض آن است که دو گزاره نمی توانند هر دو، درست یا هر دو نادرست باشند. پس بایسته است که موضوع، محمول، شرط، نسبت و راستای آن دو یکی باشد. برای تناقض گزاره ای عام، به شرطی بیش از این ها نیاز نداریم بلکه همان گزاره ای را که ایجاب کرده ایم، سلب می کنیم؛ مانند اینکه در گزاره بتاته بگوییم (هر الفی به ضرورت ممکن است ب باشد) که نقیض آن می شود: (چنین نیست که هر الفی، به ضرورت ممکن است که ب باشد).»

آوردن اختلاف نسخ و همچنین اعراب گذاری متن بر غنای کتاب افزوده است.

کتاب «منطق اشراق؛‌ پژوهشی در منطق حکمت اشراق سهروردی» به کوشش دکتر حسین فلسفی در سال 1390 با شمارگان 1000 نسخه در 167 صفحه با قیمت 2700 تومان از سوی مؤسسه بوستان کتاب منتشر شده است.

لينك خبر:رسانیوز و کتاب رشد

 

 

 

مقاله «نظريه ايجاب بتي نزد سهروردي، دليل‌ها و پيامدهاي آن»

نشریه جاویدان خرد شماره ۴ پاييز ۸۹ منتشر شد. مقاله نظريه ايجاب بتي نزد سهروردي، دليلها و پيامدهاي آن در صفحات ۴۹-۷۱ به نقد اين نظريه سهروردي مي‌پردازد كه سالبه‌ها را مي‌توان به موجبه‌ها برگرداند.

چكيده

سهروردي بر اين باور است كه در ميان محصوره‌ها، سالبه‌ها، نيز، مانند موجبه‌ها، بر وجود موضوع دلالت دارند و از اين­رو، مي‌توان سالبه‌هاي محصوره را به موجبه‌ها برگرداند و تعداد قياس‌ها و قواعد منطقي را كاهش داد. اين نظريه را «ايجاب بتّي» مي‌ناميم. اين نظريه (برخلاف نظريهٴ «ضرورت بتاته» كه ممكنه‌ها را به ضروريّه برمي‌گرداند) از استحكام كافي برخوردار نيست؛ زيرا نه دلايل اقامه­شده بر آن قانع­كننده است نه پيامدهاي آن پذيرفتني. از سخنان سهروردي چهار دليل براي نظريهٴ يادشده استنباط مي‌شود: 1. «در سالبه‌ها، عقدالوضع ايجابي است و بنا به قاعدهٴ فرعيه، بر وجود موضوع دلالت دارد»؛ اين دليل تنها در صورت عطفي بودن رابطه عقدالوضع و عقدالحمل پذيرفتني است و به قضاياي كليه كه رابطهٴ عقدين در آنها شرطي است، تعميم­پذير نيست. 2. «سلب جزء قضيه است و اجزاي قضيه را مي‌توان جزء محمول قرار داد». اين دليل، نيز، به دليل كذب، كبراي آن پذيرفتني نيست. 3. «سلب ضروري همان ايجاب امتناع است» و 4. «سلب و ايجاب در ممكن مساوي هستند»، اين دو دليل نيز به خلط «سلب جهت» و «جهت سلب» دچار هستند. اين از نادرستي ادله؛ امّا، از پيامدهاي نادرست نظريهٴ «ايجاب بتّي»، نيز، مي‌توان به ناسازگاري آن با برخي از قوانين مسلّم منطقي، مانند قانون تناقض ميان محصورات، اشاره كرد.

كليدواژه­ها: سهروردي، ايجاب بتّي، موجبه، سالبه، تعهد وجودي.

مقاله «منطق و وجود شناسي صوري»

نشريه پژوهش‌هاي فلسفي - كلامي شماره 49 پاييز 90 منتشر شد.

در اين شماره، دكتر موسي اكرمي مقاله‌اي به انگليسي با عنوان «منطق و وجود شناسي صوري» دارند.